Terapia punktów spustowych

Dolegliwości bólowe niezwykle często koncentrują się do jednego, niewielkiego punktu, który jest bardzo tkliwy i odznacza się wzmożonym napięciem. Punkty spustowe, bo o nich mowa, to powszechny problem pacjentów odwiedzających Pracownię Zdrowia w Krakowie. Na czym polega terapia punktów spustowych i jakie efekty można dzięki niej uzyskać? Kto powinien z niej skorzystać? Czy terapia bolesnych punktów spustowych jest bezpieczna?

Punkty spustowe – czym są trigger points?

Trigger points, punkty spustowe, czy też mięśniowo-powięziowe punkty bólowe to miejsca, które charakteryzuje kilka konkretnych cech:

są niezwykle wrażliwe na dotyk,
wywołują silnie odczuwany ból wskutek ucisku,
ucisk przeważnie powoduje promieniujące dolegliwości bólowe,
w miejscu ich lokalizacji występuje sztywność i wzmożone napięcie.

Można więc przyjąć, że punkt spustowy to niewielkie zgrubienie na różnych obszarach ciała, które cechuje wzmożona tkliwość. Choć w przeważającej liczbie przypadków dotyczą struktur mięśniowo-powięziowych, to mogą też występować w innych rodzajach tkanek np. na skórze lub torebkach stawowych. Punkty spustowe dzieli się na dwa rodzaje:

Aktywne punkty spustowe to na tyle zaawansowane zmiany napięciowe, że wywołują dolegliwości bólowe same z siebie – pacjent odczuwa ból w różnych pozycjach, przy różnych aktywnościach, a także w spoczynku.
Ukryte punkty spustowe są utajonymi ogniskami, które generują ból dopiero w momencie ucisku.

Trigger points są zlokalizowane na całym ciele – począwszy od głowy i twarzy, przez kark, ramiona, przedramiona i ręce, plecy i tors, a skończywszy na pośladkach, nogach i stopach. Terapeuci z Pracowni Zdrowia w Krakowie zapraszają na profesjonalną i skuteczną terapię punktów spustowych, która pozwoli na realne pozbycie się ograniczeń ruchowych i złagodzenie dolegliwości bólowych.

Jakie są przyczyny punktów spustowych?

Choć istnieje wiele czynników zwiększających występowania punktów spustowych, to jednak w zdecydowanej większości ich przyczyną są nadmierne i długotrwałe zmiany przeciążeniowe lub mikrourazów tkanki mięśniowej, które są uwarunkowane niedotlenieniem (hipoksją) i niedokrwieniem. Przesadnie obciążona tkanka, w której brakuje tlenu, jest niewłaściwie ukrwiona, odznacza się zaburzonym metabolizmem, co w konsekwencji blokuje skurcz włókien mięśniowych w tym konkretnym miejscu i wyzwala wzmożone napięcia. Dlatego też trigger points odznaczają się dużą twardością względem zdrowych struktur, a także wysoką tkliwością – nawet delikatny ucisk wyzwala silne dolegliwości bólowe.

Czynniki ryzyka sprzyjające występowaniu mięśniowo-powięziowych punktów spustowych to:

wady postawy,
nadmierny stres,
otyłość i nadwaga,
choroba zwyrodnieniowa stawów,
zaburzenia gospodarki hormonalnej,
problemy stomatologiczne np. wady zgryzu,
siedzący tryb życia i nadmiernie osłabione mięśnie,
niewłaściwe odżywianie i związanie z tym niedobory np. witaminy B_6,wapnia, żelaza
schorzenia narządów wewnętrznych np. zespół jelita drażliwego (IBS), choroby wątroby,
zbyt intensywna aktywność np. ciężka praca fizyczna, wyczerpujące treningi siłowo-wytrzymałościowe,
wrodzone wady anatomiczne (np. krótsza kończyna, zniekształcenia stóp) lub funkcjonalne (np. hipermobilność).

Punkty spustowe – objawy

Promieniujący i miejscowy ból, ograniczenie zakresu ruchu, zwiększone odczuwanie sztywności, uczucie drętwienia i cierpienia czy osłabienie siły mięśniowej, to najczęstsze objawy obecności aktywnych trigger points. Ich intensywność jest uzależniona od stopnia przeciążenia i nadmiernego napięcia punktu spustowego, ale w większości przypadków wspomniane symptomy są mocno odczuwane przez pacjentów. Oprócz tego punkty spustowe mogą wywoływać wiele innych i nieco mniej oczywistych objawów, które są rezultatem ich oddziaływania na układ nerwowy. Dlatego w niektórych przypadkach trigger points mogą stanowić przyczynę np. biegunek, bolesnych miesiączek, zaburzenia prawidłowej perystaltyki jelit, nasilonej potliwości, problemów z równowagę czy zawrotów głowy. Zespół objawów wywołanych pojedynczym aktywnym punktem spustowym określa się mianem mięśniowo-powięziowego zespołu bólowego.

Na czym polega terapia punktów spustowych?

Celem terapii punktów spustowych jest zmniejszenie nadmiernego napięcia mięśni. Odblokowanie skurczu powoduje rozluźnienie i przeciwdziałanie dolegliwościom bólowym. Przeciwdziałanie bolesnym trigger points nie opiera się na jednej konkretnej technice. Fizjoterapeuci z krakowskiej Pracowni Zdrowia wykorzystują wiele różnych sposobów, aby złagodzić występujące niedogodności. Terapia punktów spustowych opiera się na takich metodach jak:

rozluźnianie pozycyjne,
masaż punktów spustowych,
rozluźnianie mięśniowo-powięziowe,
mobilizacje uciskowe (tzw. kompresja ischemiczna),
spray & stretch – połączenie krioterapii z rozciąganiem,
nakłuwanie punktów spustowych np. suche igłowanie trigger points,
technika energii mięśniowej – poizometryczna relaksacja mięśni i hamowanie zwrotne.

Terapeuci dobierają techniki do aktualnego stanu pacjenta. Warto też zaznaczyć, że terapia punktów spustowych nie kończy się na powyższych metodach. Niejednokrotnie przeciwdziałanie bolesnym trigger points wymaga kompleksowego podejścia do problemu i wyeliminowaniu czynników, które potęgują napięcie. Mowa tu m.in. o korekcji istniejących wad postawy, relaksacji łagodzącej nadmierny stres czy przeciwdziałaniu zmianom zwyrodnieniowym stawów. Czasami może okazać się, że w terapii punktów spustowych niezbędne będzie zaangażowanie innych specjalistów np. endokrynologa w przypadku zaburzeń hormonalnych czy gastroenterologa jeżeli problem leży po stronie układu pokarmowego.

Terapia punktów spustowych – efekty

Złagodzenie dolegliwości bólowych – punktowych i promieniujących.
Odzyskanie właściwego napięcia mięśni, co zmniejsza uczucie tkliwości.
Przywrócenie prawidłowego zakresu ruchomości.
Zwalczenie uczucia sztywności w trakcie ruchu.
Polepszenie koordynacji i siły mięśniowej.

Celowana terapia punktów spustowych nie dotyczy wyłącznie struktur mięśniowo-powięziowych. Nie można zapominać, że nadmiernie napięte trigger points przeciwdziała też szeregu innym niedogodnościom. Oznacza to, że fizjoterapia bolesnych punktów spustowych może doprowadzić m.in. wyeliminowania migren i zawrotów głowy, złagodzenia szczękościsku, a nawet zwalczenia dolegliwości dotyczących jelit.

Kto powinien skorzystać z terapii punktów spustowych?

Problem zablokowanego skurczu, przesadnego napięcia mięśniowego i sklejonych powięzi, który skutkuje powstawaniem bolesnych punktów, może tak naprawdę dotyczyć każdego. Zwiększone ryzyko występowania trigger points dotyczy osób narażonych na chroniczne przeciążanie mięśni, które może być wynikiem m.in. ciężkiej pracy fizycznej czy intensywnych treningów o charakterze siłowo-wytrzymałościowym. Niemniej jednak należy pamiętać, że terapia punktów spustowych może także dotyczyć osób stroniących od sportu z uwagi na przesadne osłabienie mięśni. Do tej grupy warto też zaliczyć osoby pracujące przy biurku, które wskutek nieodpowiedniej ergonomii miejsca pracy (np. nieodpowiednio dostosowana wysokość biurka i fotela do wzrostu) przybierają niewłaściwą postawę ciała. Przewlekłe przeciążenie mięśni jest także częstym problemem osób po urazach i kontuzjach. Ponadto nie można zapominać, że terapia punktów spustowych sprawdzi się u pacjentów z problemami dysbalansu (braku równowagi) napięcia mięśniowego. Efektem tego są niezwykle powszechne w dzisiejszych czasach nieprawidłowości w postawie np. nadmierne wysunięcie głowy w przód czy pogłębiona lordoza lędźwiowa.

Terapia punktów spustowych – przeciwwskazania

Świeże urazy w miejscu zabiegowym.
Choroby skórne np. łuszczyca, trądzik.
Choroby nowotworowe (guzy złośliwe).
Problemy krążeniowe np. choroba zakrzepowa.
Ciężki stan zapalny w obszarze terapeutycznym.
Kontuzje w formie zwichnięć, zerwań lub złamań.
Zbyt duże dolegliwości bólowe w trakcie realizowanej terapii.
Schorzenia neurologiczne wywołujące spastykę (nadmierne napięcie mięśni).

Warto jednak zaznaczyć, że nasi fizjoterapeuci przed rozpoczęciem terapii przeprowadzają gruntowne rozpoznanie stanu pacjenta. Wywiad, testy kliniczne i szereg innych procedur diagnostycznych pozwala terapeutom ocenić możliwość opracowania trigger points.

Pracownia Zdrowia – terapia punktów spustowych w Krakowie

Osoby borykające się z bolesnymi punktami spustowymi, zmianami przeciążeniowymi i innymi dolegliwościami, które mogą wskazywać na obecność trigger points zapraszamy do skorzystania z usług fizjoterapeutów Pracowni Zdrowia w Krakowie. Wieloletnie doświadczenie naszych specjalistów pozwoli ocenić istniejący problem oraz wprowadzić właściwe postępowanie rehabilitacyjne, aby zwalczyć występujące objawy i zapewnić szybki powrót do pełnej sprawności. Zainteresowanych zachęcamy do kontaktu i umówienia się na konsultacje fizjoterapeutyczne, które umożliwią postawienie diagnozy i rozpoczęcie odpowiedniego leczenia.

Bibliografia:

Shah J.P., et al. „Myofascial trigger points then and now: a historical and scientific perspective.” PM&R 7.7 (2015): 746-761.
Bron C., et al. „Treatment of myofascial trigger points in patients with chronic shoulder pain: a randomized, controlled trial.” BMC Medicine 9.1 (2011): 1-14.
Lo W.L.A. „The role of myofascial trigger points in muscular pain.” SportEX Dynamics 26 (2010): 23-27.
Majlesi J., Unalan H. „Effect of treatment on trigger points.” Current Pain and Headache Reports 14.5 (2010): 353-360.
Lavelle E.D., Lavelle W., Smith H.S. „Myofascial trigger points.” Anesthesiology Clinics 25.4 (2007): 841-851.