{"id":479,"date":"2020-10-15T22:40:32","date_gmt":"2020-10-15T20:40:32","guid":{"rendered":"https:\/\/pracowniazdrowia.pl\/?p=479"},"modified":"2023-08-01T13:25:20","modified_gmt":"2023-08-01T11:25:20","slug":"uszkodzenia-stozka-rotatorow","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/dev.pracowniazdrowia.pl\/uszkodzenia-stozka-rotatorow\/","title":{"rendered":"Uszkodzenia sto\u017cka rotator\u00f3w"},"content":{"rendered":"\n

Uszkodzenia sto\u017cka rotator\u00f3w<\/strong> stanowi\u0105 najcz\u0119stsz\u0105 przyczyn\u0119 dysfunkcji barku u os\u00f3b w starszym wieku oraz u os\u00f3b wyczynowo uprawiaj\u0105cych sport. Po 50 roku \u017cycia jedna na 4 osoby dotkni\u0119ta jest jakiego\u015b stopnia uszkodzeniem sto\u017cka rotator\u00f3w. Cz\u0119\u015bciej wyst\u0119puje u m\u0119\u017cczyzn i najcz\u0119\u015bciej dotyczy ko\u0144czyny dominuj\u0105cej u os\u00f3b pracuj\u0105cych fizycznie. Do os\u0142abienia, a w rezultacie do przerwania sto\u017cka rotator\u00f3w dochodzi zawsze na pod\u0142o\u017cu sumuj\u0105cych si\u0119 przeci\u0105\u017ce\u0144 i mikrouraz\u00f3w powoduj\u0105cych zwyrodnienie niedokrwionego obwodowego odcinka sto\u017cka (tzw. Strefa krytyczna). Do uszkodzenia sto\u017cka dochodzi \u0142atwiej w chorobach og\u00f3lnoustrojowych, typu RZS, dna moczanowa czy stawy neurotroficzne. Kolejnym przypadkiem s\u0105 uszkodzenia jatrogenne, np. miejscowe wstrzykiwanie glikokortykosteroid\u00f3w. W cz\u0119\u015bci przypadk\u00f3w czynnikiem uszkadzaj\u0105cym s\u0105 wady wrodzone. Do konfliktu podbarkowego mo\u017ce te\u017c doj\u015b\u0107 z powodu niestabilno\u015bci barku (tzw. zesp\u00f3\u0142 martwego barku, inaczej podwichni\u0119cia przedniego).<\/p>\n\n\n\n

Uszkodzenie sto\u017cka rotator\u00f3w spowodowane mo\u017ce by\u0107 podwichni\u0119ciem lub zwichni\u0119ciem stawu ramiennego, od\u0142amaniem guzka wi\u0119kszego ko\u015bci ramiennej oraz zmianami typu zu\u017cycia w obr\u0119bie ko\u0144cowego odcinka sto\u017cka. Do wi\u0119kszo\u015bci uszkodze\u0144 sto\u017cka rotator\u00f3w u ludzi starzej\u0105cych si\u0119 dochodzi na pod\u0142o\u017cu tzw. zespo\u0142u przedwczesnego zu\u017cycia w obr\u0119bie tzw. strefy krytycznej sto\u017cka. Z momentem os\u0142abienia strefy krytycznej (\u015bcie\u0144czenie, wyd\u0142u\u017cenie, przetarcie, rozerwanie) dochodzi do zaburzenia centrowania g\u0142owy ko\u015bci ramiennej w panewce stawu. W nast\u0119pstwie tego mi\u0119sie\u0144 naramienny zamiast obraca\u0107 rami\u0119 wobec ustalonej w panewce g\u0142owy ko\u015bci ramieniowej poci\u0105ga t\u0119 ostatni\u0105 ku g\u00f3rze w tzw. g\u00f3rny staw ramienny. Owo przemieszczenie ko\u015bci ramiennej powoduje dalsze upo\u015bledzenie ukrwienia prowadz\u0105ce w ko\u0144cu do zmian zwyrodnieniowych. W ten spos\u00f3b r\u00f3wnolegle do post\u0119puj\u0105cego uszkodzenia strefy krytycznej trwa cykl b\u0142\u0119dnego ko\u0142a. W niekt\u00f3rych przypadkach patologia jest tak zaawansowana, \u017ce dochodzi do bezpo\u015bredniego styku i ocierania si\u0119 g\u0142owy ko\u015bci ramiennej z wyrostkiem barkowym, co uwidacznia si\u0119 wg\u0142\u0119bieniem wyrostka i wyg\u0142adzaniem guzka wi\u0119kszego ko\u015bci ramiennej. W bezpo\u015bredniej styczno\u015bci ze sto\u017ckiem rotator\u00f3w po\u0142o\u017cone jest \u015bci\u0119gno g\u0142owy d\u0142ugiej mi\u0119\u015bnia dwug\u0142owego ramienia, to te\u017c cz\u0119sto jest ono tak\u017ce obj\u0119te procesem chorobowym- zapalenie, zmiany degeneracyjne, podwichni\u0119cia czy zwichni\u0119cie lub przerwanie. Uszkodzeniu sto\u017cka rotator\u00f3w mo\u017ce te\u017c towarzyszy\u0107 idiopatyczne, zarastaj\u0105ce zapalenie torebki stawu ramiennego. W tym miejscu nale\u017cy wspomnie\u0107 o nierzadkich jatrogennych uszkodzeniach sto\u017cka rotator\u00f3w, kiedy to z powody tzw. manipulacji czy \u201euruchamiania\u201d zamro\u017conego barku dochodzi do uszkodzenia przedniej komponenty sto\u017cka rotator\u00f3w \u2013 mi\u0119\u015bnia pod\u0142opatkowego. Do tych uszkodze\u0144 dochodzi z regu\u0142y przy pr\u00f3bie rotacji zewn\u0119trznej odwiedzionego ramienia.<\/p>\n\n\n\n

Wsp\u00f3lnymi elementami uszkodze\u0144 sto\u017cka rotator\u00f3w s\u0105: brak czynnego odwodzenia ramienia przy zachowanym odwodzeniu biernym (je\u015bli nie dosz\u0142o do tzw. odruchowego \u201ezamro\u017cenia\u201d stawu), zanik mi\u0119\u015bnia nadgrzebieniowego i podgrzebieniowego, krepitacje oraz os\u0142abienie si\u0142y mi\u0119\u015bniowej, uniemo\u017cliwienie czynno\u015bci sportowych czy pracy fizycznej po\u0142\u0105czonej cz\u0119sto z unoszeniem ramion ku g\u00f3rze oraz zaburzenia rytmu \u0142opatkowo-ramiennego. B\u00f3l nasila si\u0119 przy ruchach, nierzadko wyst\u0119puje samoistnie w nocy, niekiedy miejsce bolesne mo\u017cna wyczu\u0107 w okolicy przyczepu mi\u0119\u015bnia naramiennego. B\u00f3l najcz\u0119\u015bciej pojawia si\u0119 w po\u0142owie amplitudy odwiedzenia lub zginania ramienia. W tym czasie mo\u017ce pojawi\u0107 si\u0119 tak\u017ce skurcz mi\u0119\u015bnia naramiennego. Sam ruch odwodzenia i rotacji zewn\u0119trznej mo\u017ce by\u0107 \u201eusztywniony\u201d. Czynno\u015bciami \u017cycia codziennego zaburzonymi przy tej dysfunkcji jest czesanie w\u0142os\u00f3w, trudno\u015bci w ubieraniu si\u0119, zdejmowanie przedmiot\u00f3w z p\u00f3\u0142ek.<\/p>\n\n\n\n

W trakcie badania klinicznego stwierdza si\u0119 asymetri\u0119 barku polegaj\u0105c\u0105 na wystawaniu grzebienia \u0142opatki. Jest to wynik zaniku mi\u0119\u015bnia nadgrzebieniowego i podgrzebieniowego. Zaniki wyst\u0119puj\u0105 ju\u017c po up\u0142ywie 2 tygodni od uszkodzenia pier\u015bcienia rotator\u00f3w. Opr\u00f3cz tego wyst\u0119puje r\u00f3wnie\u017c ograniczenie ruch\u00f3w w stawie. Nale\u017cy podkre\u015bli\u0107 fakt, i\u017c szczeg\u00f3\u0142owe badanie komponenty ruchu ramienno-\u0142opatkowego oraz \u0142opatkowo-\u017cebrowego za pomoc\u0105 unieruchomienia \u0142opatki jest zbyteczne. Najwa\u017cniejszym objawem jest r\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy zakresami ruch\u00f3w czynnych i biernych. Cz\u0119sto stwierdza si\u0119 objaw ko\u0142a z\u0119batego czy inne zaburzenia rytmu ramienno-\u0142opatkowego. Kolejnym objawem jest utrudnienie pocz\u0105tkowego odwodzenia oraz prawid\u0142owe odwodzenie powy\u017cej k\u0105ta 90\u00b0. Aby u\u0142atwi\u0107 sobie pocz\u0105tek ruchu, chorzy cz\u0119sto przechylaj\u0105 tu\u0142\u00f3w na stron\u0119 chor\u0105 w celu wykorzystania si\u0142y grawitacji. Dla u\u0142atwienia sobie wykonania odwiedzenia chory mo\u017ce te\u017c rotowa\u0107 rami\u0119 na zewn\u0105trz, by zast\u0105pi\u0107 uszkodzon\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 sto\u017cka inn\u0105. W uszkodzeniach pe\u0142nych lub masywnych wyst\u0119puje objaw \u201epseudopora\u017cenia ramienia\u201d. Jest to niemo\u017cno\u015b\u0107 utrzymania ramienia odwiedzionego do k\u0105ta 90\u00b0, po uprzednim jego biernym odwiedzeniu. Charakterystyczna dla tej dysfunkcji jest tak\u017ce tkliwo\u015b\u0107 przedniego odcinka pier\u015bcienia lub w okolicy guzka wi\u0119kszego, przerwa ci\u0105g\u0142o\u015bci pier\u015bcienia, krepitacje lub obrz\u0119k stawu. Badanie nale\u017cy wykonywa\u0107 przy rozlu\u017anionym stawie, poniewa\u017c czynne napinanie si\u0119 mi\u0119\u015bnia naramiennego utrudnia lub nawet uniemo\u017cliwia wypalpowanie patologii. Mo\u017ce by\u0107 tak\u017ce bolesne \u015bci\u0119gno g\u0142owy d\u0142ugiej mi\u0119\u015bnia dwug\u0142owego ramienia. Na istnienie zapalenia \u015bci\u0119gna i jego pochewki wskazuje b\u00f3l przedniego przedzia\u0142u ramienia przy odwracaniu przedramienia wobec oporu. Wyst\u0119puj\u0105ce niekiedy zaburzenia czucia w obr\u0119bie r\u0119ki \u0142\u0105czy si\u0119 z przemieszczeniem g\u0142owy ko\u015bci ramiennej ku g\u00f3rze i napinaniem splotu ramiennego.<\/p>\n\n\n\n

Wi\u0119kszo\u015b\u0107 \u015bwie\u017cych uszkodze\u0144 nie wykazuje zmian w obrazie RTG. Wsp\u00f3\u0142istniej\u0105ce w zaawansowanym uszkodzeniu pier\u015bcienia rotator\u00f3w zmiany patologiczne wykrywa si\u0119 w oko\u0142o 50% przypadk\u00f3w. Po up\u0142ywie oko\u0142o 8 tygodni trwania choroby wykrywa si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce zmiany: torbiele w 2\/3 g\u00f3rnych g\u0142owy ko\u015bci ramiennej, zmiany sklerotyczne w obr\u0119bie guzka wi\u0119kszego lub jego zanik, pog\u0142\u0119bienie rowka mi\u0119dzy szyjk\u0105 anatomiczn\u0105 a powierzchni\u0105 stawow\u0105 ko\u015bci ramiennej poni\u017cej 7 mm, nieregularne ko\u015bciotworzenie na bocznej lub dolnej powierzchni wyrostka barkowego, podkorowe torbiele wyrostka barkowego, odwr\u00f3cenie wypuk\u0142ej krzywizny dolnej powierzchni wyrostka barkowego, z\u0142ogi wapniowe w pier\u015bcieniu rotator\u00f3w lub w kaletce pod wyrostkiem barkowym. Dok\u0142adniejszym badaniem diagnozuj\u0105cym uszkodzenia sto\u017cka rotator\u00f3w jest USG, rezonans magnetyczny oraz artroskopia.<\/p>\n\n\n\n

Uszkodzenia sto\u017cka rotator\u00f3w dziel\u0105 si\u0119 na 3 typy:<\/p>\n\n\n\n

– przerwanie poprzeczne lub horyzontalne \u2013 dotycz\u0105 g\u0142\u00f3wnie mi\u0119\u015bnia nadgrzebieniowego, rzadziej podgrzebieniowego i pod\u0142opatkowego oraz przerwania pod\u0142u\u017cne, d\u0142ugo\u015bci od 1 do 4 cm, ods\u0142aniaj\u0105ce g\u0142ow\u0119 ko\u015bci ramiennej. Przerwania niepe\u0142nej grubo\u015bci (cz\u0119\u015bciowe czy tzw. \u015br\u00f3dmi\u0105\u017cszowe) diagnozuje si\u0119 za pomoc\u0105 badania USG, RMI lub artroskopii.<\/p>\n\n\n\n

– przerwania poprzeczne i pod\u0142u\u017cne z rozej\u015bciem w\u0142\u00f3kien i powstaniem r\u00f3\u017cnej wielko\u015bci ubytku.<\/p>\n\n\n\n

– masywne przerwania sto\u017cka \u2013 z przykurczem mi\u0119\u015bnia i rozleg\u0142ym ods\u0142oni\u0119ciem g\u0142owy ko\u015bci ramiennej. W typie tym uszkodzeniu ulegaj\u0105 mi\u0119\u015bnie: nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, pod\u0142opatkowy i ob\u0142y mniejszy.<\/p>\n\n\n\n

W uszkodzeniach powolnych najcz\u0119\u015bciej objawy s\u0105 r\u00f3\u017cnie zaznaczone, przy czym dolegliwo\u015bci b\u00f3lowe wyst\u0119puj\u0105 g\u0142\u00f3wnie w nocy. Zazwyczaj ma miejsce os\u0142abienie si\u0142y odwodzenia ko\u0144czyny oraz zmniejszenie zakresu ruch\u00f3w czynnych (ruchy bierne s\u0105 zwykle zachowane). W czasie ruchu stwierdza si\u0119 nierzadko za\u0142amania rytmu \u0142opatkowego oraz objawy konfliktu ramienno-barkowego. Badanie RTG wykazuje w tych przypadkach patologiczne przemieszczanie si\u0119 g\u0142owy ko\u015bci ramiennej ku g\u00f3rze.<\/p>\n\n\n\n

Uszkodzenia nag\u0142e cechuj\u0105 si\u0119 ostrym b\u00f3lem oraz wyra\u017anym os\u0142abieniem si\u0142y odwodzenia ramienia (w zale\u017cno\u015bci od rozleg\u0142o\u015bci uszkodzenia sto\u017cka). U niekt\u00f3rych chorych mo\u017ce w og\u00f3le dochodzi\u0107 do utraty odwodzenia ramienia, natomiast u innych ruch odwodzenia osi\u0105ga jedynie 90\u00b0, przy czym ucisk na rami\u0119 powoduje jego opadanie.<\/p>\n\n\n\n

Uszkodzenia sto\u017cka rotator\u00f3w leczy si\u0119 operacyjnie lub zachowawczo. W przypadku niepowodzenia lub braku celowo\u015bci leczenia zachowawczego konieczne jest dok\u0142adne wypytanie chorego o jego g\u0142\u00f3wn\u0105 dolegliwo\u015b\u0107 i nadzieje zwi\u0105zane z zabiegiem. W przypadku m\u0142odych os\u00f3b wykonuj\u0105cych okre\u015blone zawody fizyczne (np. sportowcy wyczynowi, arty\u015bci cyrkowi, tancerze itp.) mog\u0105 istnie\u0107 bardziej uzasadnione wskazania do leczenia operacyjnego, co jednak nie zmienia og\u00f3lnej doktryny post\u0119powania. Nawet w rozleg\u0142ych uszkodzeniach sto\u017cka z\u0142agodzenie dolegliwo\u015bci oraz polepszenie funkcji barku mo\u017cna uzyska\u0107 nauczeniem chorego ograniczenia odwodzenia ko\u0144czyny oraz wykonywania zast\u0119pczych ruch\u00f3w \u2013 np. wykorzystanie do zgi\u0119cia i rotowania na zewn\u0105trz ko\u0144czyny g\u0142owy d\u0142ugiej mi\u0119\u015bnia dwug\u0142owego ramienia i mi\u0119\u015bnia kruczo-ramiennego (wykonywanie ruchu przy ustawieniu przedramienia w odwr\u00f3ceniu).<\/p>\n\n\n\n

Wi\u0119kszo\u015b\u0107 uszkodze\u0144 pier\u015bcienia goi si\u0119 samoistnie pod warunkiem konsekwentnego leczenia. Ponadto chory nic nie traci, gdy\u017c op\u00f3\u017anienie leczenia operacyjnego nie poci\u0105ga za sob\u0105 \u017cadnych ujemnych nast\u0119pstw. Z kolei zwyrodnia\u0142e \u015bci\u0119gno goi si\u0119 opornie, nawet po odpowiednim wyci\u0119ciu brzeg\u00f3w uszkodzenia, zbyt rozleg\u0142e wyci\u0119cie poci\u0105ga za sob\u0105 napi\u0119cie linii szw\u00f3w. Jednocze\u015bnie zabieg chirurgiczny, jak ka\u017cda operacja, niesie za sob\u0105 ryzyko okre\u015blonych powik\u0142a\u0144 i nawet w najbardziej sprzyjaj\u0105cych okoliczno\u015bciach nie gwarantuje powrotu prawid\u0142owej czynno\u015bci stawu.<\/p>\n\n\n\n

Leczenie zachowawcze polega na czasowym unieruchomieniu ko\u0144czyny, stosowaniu lek\u00f3w przeciwzapalnych i przeciwb\u00f3lowych oraz zabieg\u00f3w fizykoterapeutycznych. Z chwil\u0105 ust\u0105pienia ostrych objaw\u00f3w zapalnych i b\u00f3lu podejmuje si\u0119 stopniowo zwi\u0119kszone dawki ruch\u00f3w. Wa\u017cne znaczenie maj\u0105 \u0107wiczenia w odci\u0105\u017ceniu. Nawet w masywnych i nie daj\u0105cych si\u0119 naprawi\u0107 uszkodzeniach sto\u017cka rotator\u00f3w mo\u017cna uzyska\u0107 polepszenie funkcji barku przez odbarczenie chorego odcinka sto\u017cka \u2013 cz\u0119\u015bciowa resekcja wyrostka barkowego i wi\u0119zad\u0142a kruczo-barkowego lub resekcja wyrostka barkowego i obwodowego odcinka obojczyka (spos\u00f3b ten stosuje si\u0119 z wyboru u os\u00f3b starszych). Czynno\u015bci mi\u0119\u015bnia nadgrzebieniowego i podgrzebieniowego kompensowa\u0107 do pewnego stopnia mog\u0105 mi\u0119sie\u0144 pod\u0142opatkowy, ob\u0142y mniejszy oraz g\u0142owa d\u0142uga mi\u0119\u015bnia dwug\u0142owego ramienia. Z regu\u0142y okres 3-6 tygodni wystarcza do zorientowania si\u0119, czy mamy do czynienia z gojeniem si\u0119 uszkodzenia.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Uszkodzenia sto\u017cka rotator\u00f3w stanowi\u0105 najcz\u0119stsz\u0105 przyczyn\u0119 dysfunkcji barku u os\u00f3b w starszym wieku oraz u os\u00f3b wyczynowo uprawiaj\u0105cych sport. Po 50 roku \u017cycia jedna na 4 osoby dotkni\u0119ta jest jakiego\u015b stopnia uszkodzeniem sto\u017cka rotator\u00f3w. Cz\u0119\u015bciej wyst\u0119puje u m\u0119\u017cczyzn i najcz\u0119\u015bciej dotyczy ko\u0144czyny dominuj\u0105cej u os\u00f3b pracuj\u0105cych fizycznie. Do os\u0142abienia, a w rezultacie do przerwania sto\u017cka […]<\/p>\n","protected":false},"author":3,"featured_media":481,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"inline_featured_image":false,"footnotes":""},"categories":[13],"tags":[29,31,25,30,32],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/dev.pracowniazdrowia.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/479"}],"collection":[{"href":"https:\/\/dev.pracowniazdrowia.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/dev.pracowniazdrowia.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/dev.pracowniazdrowia.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/3"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/dev.pracowniazdrowia.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=479"}],"version-history":[{"count":4,"href":"https:\/\/dev.pracowniazdrowia.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/479\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":484,"href":"https:\/\/dev.pracowniazdrowia.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/479\/revisions\/484"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/dev.pracowniazdrowia.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/481"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/dev.pracowniazdrowia.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=479"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/dev.pracowniazdrowia.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=479"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/dev.pracowniazdrowia.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=479"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}